Ubezpieczyciele wszędzie szukają oszczędności oraz szansy na to, aby poszkodowanemu wypłacić jak najmniej pieniędzy. Dlatego, nie ma co się dziwić, że niektórzy ubezpieczyciele zaniżają odszkodowanie z OC za wynajem samochodu dla poszkodowanego.
Jeden z ubezpieczyciel stwierdzi, że odszkodowanie przysługuje za dwa tygodnie najmu. Nie byłoby w tym nic dziwnego, gdyby nie to, że poszkodowany wynajmował samochód przez ponad miesiąc ze względu na to, że naprawa pojazdu była ekonomicznie nieopłacalna. Poszkodowany otrzymał od tego samego ubezpieczyciela odszkodowanie z tytułu szkody całkowitej dopiero po wspomnianym miesiącu. Niestety, ale takie sytuacje nie są odosobnione.
Za jaki okres poszkodowany powinien uzyskać odszkodowanie z OC za najem samochodu zastępczego w przypadku tzw. szkody całkowitej? Rzecznik Ubezpieczeniowy stwierdził, że czas koniecznego najmu obejmuje okres od dnia zniszczenia pojazdu do dnia, w którym poszkodowany może nabyć podobny pojazd, nie dłuższy niż do dnia zapłaty odszkodowania. Zostało to potwierdzone przez sąd powszechny jak i Sąd Najwyższy.
Na jaki okres przysługuje auto zastępcze?
Podsumowując, poszkodowany powinien otrzymać odszkodowanie z OC za najem samochodu zastępczego za okres cały czas do dnia uzyskania odszkodowania za szkodę całkowitą. Warto wiedzieć o tym, że wydłużenie okresu najmu pojazdu za okres po wypłacie odszkodowania za szkodę całkowitą zdarza się w praktyce bardzo często, a właściwie jest regułą.
W wyroku z dnia 8.09.2004 roku (sygn. akt IV CK 672/03, niepublikowany) Sąd Najwyższy wskazał, że ubezpieczyciel jest zobowiązany do zwrotu tzw. wydatków koniecznych, które potrzebne są na czasowe używanie zastępczego środka komunikacji w związku z niemożliwością korzystania z niego ze względu na jego uszkodzenie w wypadku. Jednak, ubezpieczony może z takiego samochodu korzystać tylko między dniem zniszczenia a dniem, w którym poszkodowany może nabyć pojazd odpowiedni do jazdy. Powinien to być czas nie dłuższy niż ten, w którym zostanie wypłacone odszkodowanie przez ubezpieczyciela. Podobny pogląd Sąd Najwyższy wyraził w uchwale z dnia 17.11.2011 roku (sygn. akt III CZP 5/11).
Z tego postanowienia wynika, ze jeśli poszkodowany uzyska odszkodowanie od ubezpieczyciela za poniesiona szkodę, nie może już korzystać z wynajmowanego pojazdu. Znaczy może, ale nie otrzyma za ten czas zwrotu kosztów najmu od ubezpieczyciela. Jest to jednak błędne myślenie. W wielu przypadkach sądy orzekają, że poszkodowanemu przysługuje prawo do wynajmu auta na czas zagospodarowania czyli sprzedaży pozostałości po zniszczonym pojeździe i zakup nowego pojazdu. Na tę czynność, ubezpieczony ma zazwyczaj kilka dni – maksymalnie do 7. Ubezpieczyciele raczej się od tego nie uchylają i wypłacają za ten czas odszkodowanie z OC. Co więcej, w wytycznych opracowanych przez Polską Izbę Ubezpieczeń przy współpracy Urzędu Komisji Nadzoru Finansowego przewidziano na tę czynność 7 dni.
Należy więc pamiętać, że jeśli doznaliśmy szkody całkowitej, przysługuje nam odszkodowanie z OC za wynajem samochodu zastępczego obejmujące wydatki na najem od dnia szkody do dnia wypłaty odszkodowania za szkodę całkowitą oraz za dodatkowe ok. 7 dni w na zagospodarowanie pozostałości i zakup nowego pojazdu.
Jak uzyskać samochód zastępczy z oc sprawcy?
Odszkodowanie z OC za najem pojazdu zastępczego w przypadku szkody całkowitej powinno stanowić równowartość kosztów najmu pojazdu od dnia szkody do dnia zapłaty odszkodowania za uszkodzenie pojazdu. Praktyka wygląda inaczej. W niektórych przypadkach, nawet jeśli ubezpieczony otrzymał już odszkodowanie za szkodę całkowitą, nadal chce korzystać z pojazdu zastępczego. W niektórych przypadkach sąd przychyla się do tego, aby poszkodowany otrzyma odszkodowanie z OC za najem pojazdu również za ten czas dodatkowy. W jednym z przypadków, poszkodowany wynajmował pojazd jeszcze przez 5 dni po wypłacie odszkodowania. Sąd przyznał rację poszkodowanemu, że nie był on w stanie w takim czasu nabyć nowego pojazdu, ponieważ wypłata odszkodowania przypadła na okres świąt wielkanocnych. Jak wiadomo, salony samochodowe, giełdy i komisy są w tym czasie zamknięte.
Warto przyjrzeć się sytuacji, w której poszkodowany doznaje szkody całkowitej i może otrzymać odszkodowanie z OC za najem pojazdu zastępczego za okres dłuższy niż do dnia otrzymania odszkodowania za szkodę całkowitą.
Zgodnie z uchwałą Sądu Najwyższego z dnia 22.11.2013 roku (sygn. akt III CZP 76/13) poszkodowany może otrzymać odszkodowanie z OC za najem pojazdu zastępczego, jeżeli wynajmował pojazd w okresie niezbędnym do nabycia nowego samochodu. W jednym z przypadków, poszkodowany wynajmował pojazd zastępczy przez kilka dni po otrzymaniu pieniędzy za zniszczony samochód. Była to sytuacja, w której zakład ubezpieczeń wydał i doręczył decyzję o wypłacie odszkodowania i zakwalifikowaniu szkody jako całkowitej właśnie te kilkanaście dni po dokonaniu wypłaty odszkodowania. W tej sytuacji, poszkodowany posiadał w pewnej części środki, dzięki którym mógł kupić nowy pojazd. Jednak, nie został poinformowany, że jego szkoda została uznana za ekonomicznie nieuzasadnioną. W tej sytuacji, nie mógł kupić nowego pojazdu.
Sąd w tej sytuacji uznał, że poszkodowany miał prawo dochodzić zwrotu wydatków poniesionych na najem pojazdu zastępczego za okres po wypłacie odszkodowania za szkodę całkowitą i do dnia otrzymania decyzji o takiej kwalifikacji szkody.
Czy ubezpieczyciel może nakazać naprawę samochodu w określony sposób?
Ubezpieczyciele mają tendencje do zaniżania kosztów naprawy. Zazwyczaj dochodzi do tego poprzez wyliczanie kosztów naprawy w oparciu o tzw. części alternatywne (czyli części nieoryginalne) i stosowanie tzw. potrąceń amortyzacyjnych.
Zdarzają się jednak również sytuacje, gdy ubezpieczyciel dokładnie wskazuje w kosztorysie, jak poszkodowany powinien naprawić samochód. Podaje, że naprawa musi być wykonana przy użyciu części oryginalnych i nowych. Ubezpieczyciel uzasadnia to tym, że naprawa na zamiennych częściach może nie przywrócić pojazdy do stanu sprzed wypadku. Podaje również jako powód to, że koszty naprawy podane przez poszkodowanego są o dziwo zaniżone. Taka sytuacja obserwowana jest co raz częściej.
Zazwyczaj do takiej sytuacji dochodzi, jeśli ubezpieczyciel chce dokonać rozliczenia w postaci szkody całkowitej, wykazując nieopłacalność naprawy. Jest to jednak praktyka nieprawidłowa i niezgodna z prawem.
To po stronie poszkodowanego powinna znajdować się decyzja co do sposobu naprawy należącego do niego pojazdu. Zapisując w kosztorysie sposób wykonania naprawy, ubezpieczyciel ogranicza prawa swojego klienta.
